DMR ervaringen (Deel 3)

DMR-logoHet is weer even geleden dat ik iets over DMR schreef.  Ik zou iets uitleggen over tijdsloten. Zoals je een frequentie kunt ‘delen’ doordat het ene gesprek op USB en het andere op LSB plaatsvind (verhaal klopt niet, maar het gaat om de beeldvorming), zo kun je met DMR twee gesprekken tegelijkertijd op dezelfde frequentie voeren.
Alleen werk je nu niet met een onder- en een bovenband, maar exact op dezelfde frequentie. De spraak wordt omgezet in data, en die data wordt met pulsjes uitgezondenop de gewenste frequentie. Deze pulsjes hebben een tijdsduur van 27,5 ms, dan een pauze van 32.5 ms, en dan komt er weer een puls van 27.5 ms.
In de pauze van 32.5 ms kan een ander station zijn uitzending doen.
Zo heb je dus tijdslot 1, die op de ‘oneven’ tijd pulsen uitzend, en tijdslot twee doet dit op de ‘even’ tijd. Zo kunnen twee stations ‘om-en-om’ op dezelfde frequentie zenden en een
gesprek voeren, zonder elkaar te hinderen.
In werkelijkheid duurt een periode van een tijdslot 30ms. Een station zend 27.5ms,
dan komt er 2,5ms niks, en dan komt het volgende station in het andere tijdslot in uitzending.
Wil je met elkaar in gesprek, moet je allebei op hetzelfde tijdslot werken.

Dan heb je de verschillende gespreksgroepen.
In de amateurwereld bepaal je met de gespreksgroep  welke repeaters er tegelijkertijd
in de lucht komen, die gekoppeld zijn.
Afgesproken is om de gespreksgroepen met repeaterkoppelingen op tijdslot 1 te gebruiken. De repeaters die in de lucht komen zijn per gespreksgroep vastgesteld,
en kan niet door de gebruiker aangepast worden.
Door bijvoorbeeld uit te zenden op tijdslot 1, gespreksgroep 1 (1-1) gaan alle gekoppelde
repeaters wereldwijd in uitzending.
Gebruik je tijdslot 1, gespreksgroep 22 (1-22), dan gaan alle repeaters die op
Nederlandstalig gebied zijn open.
Gebruik je tijdslot 1, gespreksgroep 204 (Nederland) of gespreksgroep 206 (Belgie),dan gaan alle nationale repeaters in uitzending.
Het is overigens zinloos om op een Nederlandse repeater de Belgische gespreksgroep 206
te gebruiken. Deze is dan enkel lokaal over het relais te horen, maar wordt niet dor het
netwerk doorgegeven. Je moet je dus dan ook bevinden in het gebied waar de
gespreksgroep gekoppeld is.

Om repeaters niet onnodig bezet en in de lucht te houden is het dringende advies om
een gespreksgroep te gebruiken dat het kleinst mogelijk gebied (aantal repeaters) omvat.
Een Amerikaan kun je aanroepen op 1-1, omdat deze niets hoort op de Europese gespreksgroep (1-2). Een collega amateur in Zwitserland kun je aanroepen op de gespreksgroep Europa (1-2), want waarom zou Amerika/Afrika/Azië/Oceanië mee moeten
genieten van je oproep, terwijl je weet dat je tegenstation zich in Europa bevind?
Kies je gespreksgroep zorgvuldig en voorkom onnodige belasting van het netwerk.

Ik heb het de hele tijd gehad over tijdslot 1, maar wat doen we dan met tijdslot 2?
Tijdslot twee hangt eveneens aan het netwerk, maar is bedoelt voor ‘lokale’ gesprekken.
Afgesproken is, om voor lokale gesprekken gespreksgroep 9 te gebruiken (2-9).
Sinds een tijdje zijn er reflectors aangemaakt in het netwerk, waardoor je ook hiermee
repeaters aan elkaar kunt (ont)koppelen. Voor Nederland zijn er drie zones,
namelijk Noord (4501), Midden (4502), en Zuid (4503).
Daarnaast is er een koppeling gemaakt tussen D-Star en DMR.
Deze koppeling zit op reflector 4504.
Op het moment van schrijven koppelt de repeater zichzelf na een ingesteld tijd aan
een vooraf ingestelde reflector.
Zo zijn de repeaters van Zeeland, Brabant en Limburg standaard gekoppeld aan reflector 4503 (Zuid-Nederland).

Je kunt de status van een reflector opvragen door het volgende te doen:
Ga naar tijdslot 2, gespreksgroep 9 (2-9)
Kies in je contactlijst private call nummer 5000.
(Heb je deze niet in je contactlijst staan, kies dan manual dial, dan 5000.Druk even kort de PTT knop in, laat los.
Na een tijdje (5-10 seconden) krijg je van een spraakcomputer te horen aan welke
reflector de repeater gekoppeld is.
Wil je alle reflectors ontkoppelen, kies dan 4000 (op dezelfde manier als hierboven beschreven staat).
Wil je een andere reflector koppelen hoef je niet eerst te ontkoppelen,
maar je kiest direct de reflector die je wenst.
Wel zo netjes: Altijd goed uitluisteren of er niemand actief is op 2-9.
Vraag eventueel of de repeater in gebruik is.

Met het hierboven gegeven kun je dus een ding opmaken:
Wil je een station aanroepen, doe dit dan in de kleinst mogelijke gespreksgroep als mogelijk op tijdslot 1.
Tip: Ga je een gesprek voeren, spreek dan een reflector af,
en verhuis dan naar tijdslot 2. Op deze manier hou je een netwerk niet onnodig bezet,
hierdoor hebben anderen ook de mogelijkheid om een oproep te doen.

Zit je een korte afstand van elkaar kun je ook nog overwegen om simplex te werken.
Je kunt de repeater dan vrij houden voor andere gebruikers.

Tot zo ver het basis gebruik van DMR.
Wat ik mij afvroeg, is of DMR ook een maximaal te bereiken afstand heeft, net als de GSM,
en zo ja, hoe groot is die afstand dan?
Na wat zoeken op internet heb ik het antwoord gevonden.
Ja, DMR heeft een maximaal haalbare afstand, en wel deze.
In de pauze tussen twee pulsen door (2.5ms) heeft DMR heeft een ingebouwde tijdcorrectie van 1ms, waarvan 0,5ms voor klok drift.
De snelheid van licht, en ook radiosignalen, is bij benadering 300.000km/s zoals we weten.
De tijd die een radiosignaal nodig heeft om 1 km te overbruggen is:
1 / 300.000 = 3,33 µs (3,33 micro seconde)

Bij een foutcorrectie van 0,5ms (= 500 µs)  is de maximale afstand dus:
500 / 3,33 = 150km

In de praktijk is de afstand gehalveerd tot 75km.
Dit komt omdat het signaal van de repeater dezelfde afstand heeft tot de gebruiker,
waardoor het tijdslot gesynchroniseerd wordt op het signaal van de repeater.
Het signaal komt met vertraging aan, en deze tijd wordt als begintijd gebruikt in je
DMR toestel.
In de praktijk zijn er al testen gedaan op grotere afstand.
De repeater gaat wel open en reageert, maar omdat de afstand te groot is gaan er delen
van de pakketten verloren en zijn de gesprekken niet tot heel moeilijk verstaanbaar.

Bij simplex gebruik hoeft er geen synchronisatie plaats te vinden.
Theoretisch zou de maximale te halen afstand oneindig moeten zijn,
gelijk aan analoog (propagatie, padverliezen e.d. niet meegerekend).
Tot nu toe zijn er echter geen experimenten bekend met DMR op grotere afstanden.
Helaas heb ik nog geen richtantennes. Wie voelt zich geroepen en heeft de mogelijkheid
om de eerste verbinding simplex op DMR met een afstand van meer dan 150km te testen??

4 reacties op “DMR ervaringen (Deel 3)

  1. Leuk artikel Pascal.
    Je weet in ieder geval hoe het in elkaar zit.
    Bij 40% van de amateurs op DMR heb ik daar mijn grote twijfels bij 🙂
    Ben benieuwd naar je simplex bevindingen.

  2. En zo komen we mekaar wéér tegen…

    Interessante artikelen over DMR, waar ikzelf op dit moment ook nog niet erg in thuis ben. Nu ben ik weer een stuk wijzer geworden, ook wat betreft de werking en techniek er achter.

Laat een antwoord achter aan Ralph PD3R Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.